XELKT
587.61
0.22
XHARZ
142,852.09
0.24
XUTUM
12,970.90
0.16
XSGRT
61,744.07
-0.09
XUTEK
24,602.56
-0.62
XHOLD
9,964.22
0.67
XU030
11,703.97
0.03
XULAS
36,893.07
-0.27
XUSIN
13,439.40
-0.01
XBANK
15,846.17
0.87
XMADN
8,995.37
-0.67
XU100
10,548.56
0.07
XBLSM
5,200.15
0.95
XU050
9,291.71
0.06
USDTRY
40.57
0.05
EURTRY
47.03
-0.01
XAUUSD
3,325.39
0.31
XAU
134,916.96
0.35

Merkez Bankası Müdahalesi Nedir?

24 Mart 2025, Pazartesi
IKON Blog Merkez Bankası Müdahalesi Nedir?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) temel görevi fiyat istikrarını korumak olduğundan bu görevini birtakım kararlar ve yöntemlerle yerine getirir. Merkez Bankası görevlerini merak edenler için bu yöntemlerin ne olduğu, müdahalelerinin döviz piyasasındaki etkileri, sıklığı ve nedenlerini ele almak gerekir. 

TCMB Türk Lirası’nın yabancı paralar karşısında değerini koruması için doğrudan veya dolaylı olarak döviz alım satımı yaparak müdahalede bulunabilir. Örneğin dolardaki yükselişin ithal malların fiyatını artırıp enflasyonu yükselteceğini öngören Merkez Bankası dolar satarak müdahale yolunu seçebilir.

Merkez Bankası'nın Aldığı Aksiyonlar Nelerdir? 

Merkez Bankası’nın kendi hedefleri doğrultusunda kuru yüksek bulduğunda döviz sattığı piyasalarda en çok bilinen müdahaledir yine tam tersi şekilde Merkez Bankası kuru düşük bulduğunda talebi artırmak için döviz alabilir.


Hangi durumlarda merkez bankası döviz piyasasına müdahale eder?

Merkez Bankası’nın geçmişte aldığı müdahale kararlarına göz atıldığında şu durumlarda döviz kurlarına müdahale ettiği görülmüştür:

  • Görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale kararı alınabilir.
  • Yüksek enflasyonu dengelemek için müdahaleye başvurulabilir.
  • Döviz kurlarında gözlenebilecek oynaklıkların engellenmesi ve döviz likiditesinin dengelenmesi için dövize müdahale edilebilir.

Merkez Bankasının Döviz Piyasasına Müdahalesi Ne Sıklıkla Gerçekleşir?

Merkez Bankası’nın beklenen ve önceden planlanmış müdahaleleri olduğu gibi belirsiz zamanlarda ve saatlerde gerçekleşen müdahaleleri de olabilir. Müdahale genellikle piyasanın derinliğinin ve likiditesinin en yüksek olduğu saatlerde gerçekleşir.

Gelişmiş olan ülkelerde Merkez Bankası müdahaleleri ise görülmez. Bu müdahalelere gelişmekte olan ülkelerde gerek duyulmaktadır.

Merkez Bankası Neden Döviz Piyasasına Müdahale Eder?

Merkez Bankası’nın görevleri arasında enflasyonun kontrol edilmesi, fiyat istikrarının sağlanması, altın ve döviz rezervlerini saklanması yönetilmesi ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici önlemleri almak yer alır. 

Merkez Bankası işte bu görevlerini yerine getirmek için döviz piyasasına müdahalede bulunabilir. Müdahalenin temel nedeni kurlardaki dalgalanmaların enflasyon hedefine olan etkisini en aza indirmektir. Bu müdahaleler para politikalarına uygun olmak durumundadır. Merkez Bankası aynı zamanda rezerv biriktirmek için veya  döviz piyasasının likidite açığını kapatmak amacıyla dövize müdahale edebilir.

Merkez Bankası Müdahalesi Başarılı Olabilir Mi?

Merkez Bankası müdahalesinin başarısı oynak olan kuru dengeleyip dengeleyememesi ile ölçülür. Müdahalenin ters etki gösterdiği ya da müdahalenin etki etmediği durumlarda gözlenebilir.

Merkez bankasının, döviz kurunun yukarı yönlü eğimini değiştirmeye yönelik müdahalesinde başarılı olamaması ise birden fazla sonucu doğuracaktır. Merkez Bankası kuru dengeleyemezse enflasyon ve faiz oranları yükselirken Merkez Bankası rezervleri azalmış olur.

Merkez Bankası Müdahalesi Hangi Yöntemlerle Yapılır?

Merkez Bankası müdahalelerinin türleri şöyle incelenebilir:

Sterilizasyon, gizli veya açık müdahale, tek taraflı veya ortaklaşa müdahale ve aynı yönde veya ters yönde müdahale başlıkları altında değerlendirilir.

MEPET Hisse
MEPET Hisse
10.05
TRY
1.52
AL 10.04
SAT 10.05
MEPET Günlük Fiyat
Günlük
En Düşük
9.83
Günlük
En Yüksek
10.19
10.05
MEPET Grafiği
Son Güncelleme: 29.07.2025 13:26. BIST verileri 15 dakika gecikmelidir.
IKON Yatırım Hesabı 
Başvuru Formu
IKON Yatırım hesabı başvuru formu ile 
hemen hesabınızı açın.
TR Bayrak +90
Görüntülü Hesap Aç Görüntülü 
Hesap Aç