IKON Yatırım Başekonomisti Filiz Eryılmaz, ABD’nin yürürlüğe koyduğu gümrük tarifeleri üzerinden altın almalı mı, satmalı mı? sorusunu yanıtladı.
Eryılmaz IKON World kanalında yayınlanan webinarda konuya kirli ülke kavramını anlatarak girdi: İşte ekonomist Eryılmaz’ın konuşmasından başlıklar:
Kirli Ülke Nedir?
Uzun süredir merakla beklenen ABD gümrük tarifeleri 2 Nisan akşamında açıklandı. Bu kadar merak edilmesinin nedeni, açıklanacak kararların kısa ve orta vadede ekonomilerin yönünü belirleyecek olmasıydı. Hatta, uzun vadede küresel ticaretin ve tedarik zincirlerinin kırılmasına yol açabilecek gelişmeler de olabilirdi. Bu süreçte hem çok iyimser hem de oldukça kötümser yorumlar yapıldı. “Trump tarife açıklayacak ama bu açıklama tüm ülkeleri kapsayan bir karar olmayacak,” diyenler vardı. Peki, burada bahsedilen “kirli ülke” ifadesi ne anlama geliyor?
Amerika’nın dış ticaret açığının yüksek olduğu, yani az ihracat yapıp çok ithalat yaptığı ülkeler hedef alınıyor. Özellikle bu ülkelerle Amerika arasında mevcut ticaret anlaşmaları varsa ve bu ülkeler anlaşma şartlarına uymuyorsa, onlara daha yüksek tarifeler uygulanacak. Bu ülkelerin sayısı yaklaşık 10-15 civarında ve bu uygulama sadece onlarla sınırlı olacak. Diğer ülkelere aynı şekilde yansımayacak.
Beklenti “Piyasaları Fazla Sarsmaz” Yönündeydi…
Aslında bu durumu daha önce de görmüştük. Trump göreve geldiğinden bu yana önce sert bir tutum sergileyip ardından geri adım atabiliyordu. Uygulama tarihlerini erteleyebiliyor, müzakerelere açık olduğunu belirtiyordu. Bu nedenle bazı çevrelerde “çok büyük bir etki yaratmaz, piyasaları fazla sarsmaz” beklentisi vardı.
Ancak bir diğer kesim daha karamsardı. Bu görüşe göre Trump gerçekten sert adımlar atacaktı; ekibi de bu konuda çok hazırlıklıydı. Dolayısıyla küresel ticarette ciddi bir daralma olacağı düşünülüyordu.
Peki, dün akşam hangi senaryo gerçekleşti? Açıkçası ben kötü senaryonun gerçekleştiğini düşünüyorum. Çünkü hem evrensel bir tarife uygulanması kararı çıktı hem de bu tarifenin alt sınırı %10 olarak belirlendi.
Sonuç olarak, 185 ülkeyi kapsayan bir tarifeden söz ediyoruz. Ancak “kirli ülkeler” olarak tanımlanan ve ABD ile ticaret fazlası veren bazı ülkelere uygulanan tarifeler beklentilerin oldukça üzerinde gerçekleşti. Örneğin Çin’e uygulanan tarife %34’e ek %20 ile %54’e çıktı. Vietnam için bu oran %49, Kamboçya için %46 seviyesinde. Özellikle gelişmekte olan Asya ülkelerine yönelik tarifelerin çok sert olduğu dikkat çekiyor. Avrupa Birliği’ne %20, Japonya’ya ise %24 oranında tarife uygulandı. Dolayısıyla oldukça agresif bir tabloyla karşı karşıyayız.
Trump ve ekibinin bu konuda oldukça katı ve kararlı bir duruş sergilediği de net olarak görüldü. Bu nedenle, piyasalarda beklenenden çok daha sert tarifelerin uygulanacağı fiyatlaması öne çıktı. Bu da hem ABD’de hem küresel ölçekte büyümelerin yavaşlayacağı ve enflasyonun yüksek kalacağı beklentisini güçlendirdi.
Piyasalarda Satış Dalgası Başladı
Nitekim, piyasalarda ciddi satış dalgası başladı. Zaten Amerikan vadeli endeksleri negatifti; örneğin Nasdaq’ta yayın öncesi %5’e varan düşüş gördüm. S&P’nin oynaklık endeksi VIX, 26 seviyesine yükseldi — ki 20 üzeri zaten “endişe” seviyesidir. Bu da yaklaşık %20’lik bir artış anlamına geliyor.
İlk etapta piyasa “yüksek enflasyonu mu fiyatlayayım, yoksa yavaşlayan büyümeyi mi?” ikilemi yaşadı. Ancak açıklamaların ardından resesyon fiyatlaması öne çıktı. Yani bu durum özellikle ABD’de ekonomik daralma yaratabilir düşüncesi piyasaya hâkim oldu.
Normalde “tarife = güçlü dolar ve yüksek 10 yıllık tahvil faizi” denklemi işlerdi. Fakat bu sefer tablo tersine döndü. Dolar endeksi 101-102 bandına gerilerken, 10 yıllık tahvil faizleri %4.03 seviyesine kadar indi. Neden? Çünkü piyasa, büyümenin yavaşlayacağı ve Fed’in faiz indirimine gitmek zorunda kalacağı beklentisini satın alıyor. Dolar, güvenli liman özelliğini de kaybetmeye başladı çünkü ABD ekonomisinin eski gücünde olmayacağı algısı güçlendi.
Amerikan Tahvillerine Talep Arttı
Amerikan tahvillerine talep arttı; bu da fiyatların yükselmesine, faizlerin ise düşmesine neden oldu. Yani piyasa şu an tam anlamıyla bir “panik modu”nda. Riskli varlıklardan çıkış, güvenli limanlara yöneliş yaşanıyor. Çin’e yönelik sert tarifeler nedeniyle, Çin ekonomisinin de yavaşlayacağı düşünülüyor. Bu da küresel büyüme için olumsuz bir sinyal.
Altında Sert Hareketler Yaşandı
Bu ortamda altın fiyatlarında da sert hareketler yaşandı. Dün altın vadeli işlemleri 3.200 doları gördü. Bu sabah ise ons altın 3.167 dolar seviyesindeydi. Aslında daha önce, Trump tarifeleri açıkladığında altın fiyatlarında bir düzeltme olur mu sorusu soruluyordu. Beklentiler satın alınır, gerçekleşmeler satılır etkisi yaşanabilir deniyordu. Ancak öyle olmadı.
Altın, dolar endeksinin gevşemesi, tahvil faizlerinin düşmesi ve artan resesyon fiyatlamasıyla birlikte yeniden güç kazandı. Fakat gün içinde, özellikle öğleden sonra altın sert bir satış yedi. Yayın öncesi baktığımda 3.167 dolardan 3.088 dolara kadar geri çekildiğini gördüm.
Peki neden? İki temel sebep var:
Kar Satışı: Piyasa “beklentiler alınır, gerçekleşmeler satılır” mantığıyla hareket etti. Ayrıca yarın açıklanacak tarım dışı istihdam verisi nedeniyle yatırımcılar temkinli. Güçlü bir veri gelirse, ABD ekonomisinin resesyona girmeyeceği fiyatlaması öne çıkar ve altın baskılanabilir.
Çin Etkisi: Çin’in kamu maliyesindeki bozulma nedeniyle kredi notu A’dan A-‘ye düşürüldü. Ayrıca Çin’den gelen büyüme verileri beklentinin altında kaldı. Çin, altına yüksek talep gösteren ülkelerden biri olduğu için bu durum emtia genelinde satış baskısı yarattı.
Peki altın için bu konjonktür ne anlama geliyor? Bana göre hala altını destekleyen güçlü bir temel hikâye var. Evet, belli destek seviyelerine doğru geri çekilmeler olabilir ama ana yön hâlâ yukarı. Teknik olarak 3.086 desteği önemli. Bunun altı 3.060 ve 3.030 seviyeleriyle test edilebilir. Ancak 3.000 dolar üzerinde kalındığı sürece altın yönünü yukarı çevirmiş durumda. Özellikle 3.086 üzerindeki kalıcılık, tarihi zirvelere doğru bir hareketin sinyali olabilir.
Altın Alalım Mı, Satalım Mı?
“Altın alalım mı, satalım mı?” sorusuna gelince… 3.150–3.160 gibi güçlü dirençlerde geçilemediği takdirde kâr realizasyonu mantıklı olabilir. Alım için ise 3.127 üzerindeki tutunmalar kısa vadeli pozisyonlar için fırsat sunabilir. 3.086 seviyesine kadar geri çekilmelerde pozisyon kapatmak gerekmeyebilir. Ancak bu seviyenin altına inilirse stop-loss’larla pozisyonlar gözden geçirilebilir.
Orta ve uzun vadede ise 3.500 dolar seviyeleri bu yıl için mümkün. Tabii bu beklentim, ABD tarafında tarifeler konusunda büyük bir gevşeme yaşanmaması şartıyla geçerli. Eğer ABD geri adım atmazsa ve küresel belirsizlik sürerse, altının yönü yukarı olmaya devam eder.
Gram altın tarafında da alım fırsatları oluşabilir. Özellikle kademeli alımlar orta ve uzun vadede anlamlı olmaya devam ediyor. Yani piyasa şu an bir “durumu anlama ve oturtma” sürecinde. Bu kar satışları biraz da bahaneyle gerçekleşiyor. Ancak genel görünümde, yakın vadede güçlü bir düzeltme beklemiyorum.
Son olarak yarın açıklanacak tarım dışı istihdam verisi çok önemli olacak. Beklentinin altında gelen bir veri, resesyon fiyatlamasını güçlendireceği için altına destek verir. Eğer veri beklenti üstü gelirse, bu da altın üzerinde bir miktar baskı yaratabilir.
