Big Mac Endeksi Nedir?
21 Nisan 2025, Pazartesi
IKON Blog
78 ülkeden veriyi ortaya koyacak bir karşılaştırma için bu ülkelerin tümünde yer alan bir ürünü ele almanın iktisadi avantajlarını düşünen dünyaca ünlü ekonomi dergisi The Economist 1986 yılında Big Mac endeksini ortaya koydu.
Kısa anlatımıyla ülkelerdeki para birimlerinin satın alma gücünü karşılaştıran Big Mac endeksi nedir? Nasıl hesaplanır? sorularının yanıtını detaylıca açmak gerekir.
Dünyada neredeyse 120 ülkede bulunan dev fast food zinciri McDonalds'ın Big Mac hamburgeri onlarca ülkenin para birimi satın alma gücünü kıyaslamada ideal bir ürün. O ülkede satılan Big Mac fiyatının ABD’de satılan hamburger fiyatına bölünmesi ile hesaplanır. Ortaya çıkan oran ile güncel kur arasındaki oran ülke para biriminin değerini ortaya koyar.
Big Mac Endeksi ne demek diye soranlar için Big Mac Endeksi 2025 Türkiye hesabı iyi bir örnek olacaktır.
The Economist Big Mac Endeksi 2025 verilerine göre;
Türkiye'de bir Big Mac hamburger: 190 TL
ABD'de ise Big Mac hamburger: 5.79 Dolar
190/5.79 = 32.82 bulunan oran verinin hesaplandığı tarihteki güncel dolar kuru olan 35.74 liraya bölündüğünde
32.81/ 35.74 = 0.82 bulunur.
Bulunan rakam Türk lirasının %8,2 oranında daha düşük değerli olduğunu gösterir.
Birçok dinamik dengeden oluşan ekonomide değişiklikleri ve durumları yorumlamak için çeşitli yollara başvurulur. Dünyada ekonomistlerin kullandığı onlarca metot ve tanım bulunurken big mac endeksi de bu metotlardan yalnızca biridir. Anlaşılması ve yorumlanması kolay bir metot olduğu için de ekonomik terimlerden çok anlamayanların bile ilgilenebileceği bir konudur.
Big Mac Endeksini bu kadar popüler bir karşılaştırma aracı yapan ise konunun sadece bir yiyeceğin fiyat karşılaştırması olmaması. Bir hamburgerin yapımı için gereken girdi maliyetleri göz önüne alındığında kirasından, etine ekmeğine varana kadar ülkedeki enflasyonu ve dolar kurunun oynaklığını yıllar içinde ortaya koymaktadır. Ülkelerin para birimi değerleri yıllar içinde artıp azalabilir.
Big Mac Endeksi dünya sıralamasına bakıldığında ise İsviçre Frangı en değerli para birimi. Türk Lirası ise güncel listenin 13. sırasında Lübnan Poundu altında yer almaktadır.
Ülkemizde Türkiye İstatistik Kurumu’nun yaptığı gibi dünya ülkelerinde enflasyon verileri belli bir kurum tarafından açıklanır.
Bu sayede ulusal para biriminin alım gücü değişiklikleri ölçülmüş olur ve Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) hesabı ortaya konur. Peki ülkeler enflasyon hesabını yapıyorsa Big Mac Endeksine neden ihtiyaç duyulmuştur?
Ülkelerin kendi hesapladığı TÜFE, eleştirilere açık bir hesap sunduğu için Big Mac Endeksinin daha objektif bir hesap sunduğu görüşü yaygındır. TÜFE’nin birçok farklı ürünü kapsaması ve ortaya çıkan sonuçların günlük hayatta karşılığının olmadığı gibi durumlar öne sürülür.
Big Mac Endeksi’nde ise birçok ülkede aynı şekilde sunulan tek bir ürünün baz alınması, sonucu daha net ortaya koyabiliyor. Ayrıca hesabı kolay bir endeks olması da konuyu açık ve net şekilde açıklıyor.
Kısa anlatımıyla ülkelerdeki para birimlerinin satın alma gücünü karşılaştıran Big Mac endeksi nedir? Nasıl hesaplanır? sorularının yanıtını detaylıca açmak gerekir.
Big Mac Endeksi Nedir?
Dünyada neredeyse 120 ülkede bulunan dev fast food zinciri McDonalds'ın Big Mac hamburgeri onlarca ülkenin para birimi satın alma gücünü kıyaslamada ideal bir ürün. O ülkede satılan Big Mac fiyatının ABD’de satılan hamburger fiyatına bölünmesi ile hesaplanır. Ortaya çıkan oran ile güncel kur arasındaki oran ülke para biriminin değerini ortaya koyar.
Big Mac Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Big Mac Endeksi ne demek diye soranlar için Big Mac Endeksi 2025 Türkiye hesabı iyi bir örnek olacaktır.
The Economist Big Mac Endeksi 2025 verilerine göre;
Türkiye'de bir Big Mac hamburger: 190 TL
ABD'de ise Big Mac hamburger: 5.79 Dolar
190/5.79 = 32.82 bulunan oran verinin hesaplandığı tarihteki güncel dolar kuru olan 35.74 liraya bölündüğünde
32.81/ 35.74 = 0.82 bulunur.
Bulunan rakam Türk lirasının %8,2 oranında daha düşük değerli olduğunu gösterir.
Big Mac Endeksi Nasıl Yorumlanır?
Birçok dinamik dengeden oluşan ekonomide değişiklikleri ve durumları yorumlamak için çeşitli yollara başvurulur. Dünyada ekonomistlerin kullandığı onlarca metot ve tanım bulunurken big mac endeksi de bu metotlardan yalnızca biridir. Anlaşılması ve yorumlanması kolay bir metot olduğu için de ekonomik terimlerden çok anlamayanların bile ilgilenebileceği bir konudur.
Big Mac Endeksini bu kadar popüler bir karşılaştırma aracı yapan ise konunun sadece bir yiyeceğin fiyat karşılaştırması olmaması. Bir hamburgerin yapımı için gereken girdi maliyetleri göz önüne alındığında kirasından, etine ekmeğine varana kadar ülkedeki enflasyonu ve dolar kurunun oynaklığını yıllar içinde ortaya koymaktadır. Ülkelerin para birimi değerleri yıllar içinde artıp azalabilir.
Big Mac Endeksi dünya sıralamasına bakıldığında ise İsviçre Frangı en değerli para birimi. Türk Lirası ise güncel listenin 13. sırasında Lübnan Poundu altında yer almaktadır.
Big Mac Endeksini Enflasyondan Ayıran Nedir?
Ülkemizde Türkiye İstatistik Kurumu’nun yaptığı gibi dünya ülkelerinde enflasyon verileri belli bir kurum tarafından açıklanır.
Bu sayede ulusal para biriminin alım gücü değişiklikleri ölçülmüş olur ve Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) hesabı ortaya konur. Peki ülkeler enflasyon hesabını yapıyorsa Big Mac Endeksine neden ihtiyaç duyulmuştur?
Ülkelerin kendi hesapladığı TÜFE, eleştirilere açık bir hesap sunduğu için Big Mac Endeksinin daha objektif bir hesap sunduğu görüşü yaygındır. TÜFE’nin birçok farklı ürünü kapsaması ve ortaya çıkan sonuçların günlük hayatta karşılığının olmadığı gibi durumlar öne sürülür.
Big Mac Endeksi’nde ise birçok ülkede aynı şekilde sunulan tek bir ürünün baz alınması, sonucu daha net ortaya koyabiliyor. Ayrıca hesabı kolay bir endeks olması da konuyu açık ve net şekilde açıklıyor.
